PLECHELMUS

Plechelmus was volgens zijn tiende-eeuwse Vita of levensbeschrijving van Ierse afkomst. De oudste vermelding van zijn naam, Pleghelm, staat in de zogeheten Liber Vitae Dunelmensis, een handschrift uit één van de twee hierna genoemde Britse kloosters, waarvan de inschrijving der namen uit de periode 679-840 rond 840 plaatsvond. Vanuit het klooster Lindisfarne of Wearmouth-Jarrow in Northumbria reisde Plechelmus rond het midden van de achtste eeuw naar het Europese vasteland.

Ten tijde van Pepijn III, Frankische koning tussen 751 en 768, werkte Plechelmus als missionaris en had daarbij de kloosters te Prüm en Echternach in de Eifel als uitvalsbasis. Van daaruit trok hij naar het noorden, samen met zijn metgezel Otger. De Westfaalse plaats Stadtlohn heeft Otger als kerkpatroon, en vermoedelijk ook als stichter van de kerk. Ook de kerk van Groningen - sinds de dertiende eeuw gewijd aan St. Maarten - had oorspronkelijk Otger als patroon, en waarschijnlijk eveneens als stichter.

Plechelmus is sinds 954 patroon van de kapittelkerk van Oldenzaal, een kerk die hij vermoedelijk rond het jaar 765 zelf had gesticht en bij die gelegenheid wijdde aan de heilige Silvester. Er zijn verder géén andere kerken bekend die reeds vóór het jaar 1000 aan Plechelmus gewijd waren. Plechelmus is volgens zijn Vita in het klooster te Sint Odiliënberg bij Roermond gestorven en begraven, evenals zijn metgezellen Wiro en Otger.

De oudste vermelding van Plechelmus voor wat betreft het bisdom Utrecht dateert uit het laatst van de tiende eeuw. In het zogeheten Psalterium van Wolbodo uit die jaren staat zijn naam (Pleghelm) in de litanie van heiligen vermeld, samen met die van een aantal andere, in het bisdom Utrecht vereerde heiligen. Bisschop Balderik - van 917 tot 977 bisschop van Utrecht - liet de relieken van Plechelmus, Wiro en Otger verheffen, hetgeen gelijk staat met een heiligverklaring. Inderdaad is bij opgravingen in de kerk van St. Odiliënberg een tiende-eeuws reliekengraf gevonden. Sinds 1686 is de kerk van St. Odiliënberg gewijd aan de heiligen Wiro, Plechelmus en Otger.

Twentse Plechelmuskerken zijn als afsplitsing van de Oldenzaalse St. Plechelmusparochie in de 17e eeuw ontstaan te Rossum, Deurningen en Saasveld.

In 2004 is het 1050-jarig jubileum gevierd van de St. Plechelmusparochie te Oldenzaal. Bij die gelegenheid is een jubileumboek uitgegeven dat de nieuwste stand van zaken weergeeft betreffende het onderzoek naar deze heilige. In dat jaar is ook een reconstructie tot stand gekomen van de middeleeuwse gregoriaanse gezangen voor de feestdag - 15 juli - van Plechelmus in zijn kerk te Oldenzaal: het Plechelmusofficie.